اصول طراحی دکوراسیون
مبحث مقیاس - خط دید - تناسب و تعادل در فضا
فضا و شکل دو عنصر جدا ناشدنی اند. زیرا تمام اشکال در فضا تحقق می یابند و در همان حال اشکال فضا را شکل می دهند. در معماری تفاوت های ناگهانی اشکال در جهات بالا و یا پایین و یا در عرض و طول_ فضایی پر هیاهو و فعال را به وجود می اورند. به وسیله مبلمان و دکور خاصی که بر ارتفاع خاصی تاکید ندارند می توان تحرک بیشتری در فضا ایجاد کرد و از کسال فضا کاست و همچنین اثرات بیانی انها نیز وسیع تر خواهد شد. اشکال اگر بزرگ و منظم و یکسان باشند فشار قابل توجهی به وجود می اورند و به همین سبب مقیاس وتناسب در رابطه با مبلمان از اهمیت ویژه ایی برخور دار است.
مقیاس های انسانی یا ( ارگونومیک ) : به حس بزرگی اطلاق میشود که یک شی به ما میدهد. امکانات و حس فضایی بزرگ در فضایی کوچک به ما احساس عظمت میدهد. پس در صورتی که عناصر یک فضا از طریق نیازهای ابعادی مربوط به دسترسی و فواصل ایمن یا حرکت_ تناسب راحتی را برای ما فراهم کرده یا به نظر کوتاه نیایند را میتوان دارای مقیاس انسانی دانست. یعنی متناسب و هماهنگ با توانایی ارگانیک و حرکتی انسان و متناسب با اندازه های انسانی و قابل درک می باشند. مثلا: ابعاد بزرگ و ارتفاعات بیش از حد_ احساس نامطلوب_غیر اشنا و کوچکی و حقارت سبب می شوند و ابعاد کوچکتر نیز احساس ناراحتی و گریز را پدید می اورند.
در طراحی ساختمان و شهر سازی _ مقیاس: به مقایسه بین اندازه ها _حجم_سطح و ابعاد مرتبط با اندازه های پذیرفته و شناخته شده معمولی مربوط است. چون این اندازه ها با نیاز ها و فعالیتهای انسان رابطه مستقیم دارند پس این اندازه های معمولی همان اندازه های انسانی (ارگونومیک) می باشند.
( مبحث عملکرد فضایی _ مبلمان و باز شوها و...)
مبلمان :
ترکیب بندی هایی کار امد هستند که در ان عناصر صحنه به طور موثر با بیننده ارتباط برقرار می کنند. نکته اساسی _ شناسایی عناصر کلیدی صحنه است و اینکه بتوان با نظم مبلمان و میزان نور_ انها را از دل سایر عناصر تصویری متفرقه که صحنه را مخدوش می کنند بیرون کشید. بهتر ان است که به جای تمرکز زیاد روی جزییات خیلی خاص تنها روی ساختار کلی صحنه تمرکز کرد. چرا که تاثیر ان ها در مقابل ترکیب بندی عمومی_ بسیار سطحی است. منظور از مبلمان کار امد مبلمانی است که نه تنها فضا را از لحاظ زیبا شناختی می اراید بلکه دارای کارایی و عملکرد مناسب و متناسب باشد.
باز شوها :
باز شوها سطوح را از نظر بصری مجزا می کنند و ان ها را به طور انفرادی تفکیک می کنند. هر چه بر اندازه و تعداد این باز شوها افزوده شود بسته بودن فضا کمتر احساس می شود. فضا باز تر شده و شروع به ادغام با فضاهای مجاور می کند. تاکید بصری بیشتر بر روی سطوح محصور کننده است تا روی حجم تعریف شده توسط این سطوح. و از ان جا که شدت و جهت تابش نور خورشید قابل پیش بینی است. چگونگی تاثیر ان بر وجوه – فرم ها و فضا های یک اتاق از نظر بصری یه وسیله اندازه – محل قرار گیری و جهت پنجره ها و نور گیری ان اطاق تعیین می شود. برای تعیین نوع نور طبیعی که یک اطاق می گیرد – جهت پنجره مهم تر از اندازه ان است.
عملکرد فضایی و محدودیت ها :
انچه در شروع کار باید مد نظر قرار گیرد: عملکرد و نحوه استفاده از فضای داخلی است. دیوارها _ سقف ها و شکل و نظم اثاثیه هر کدام می توانند نوعی محصوریت در یک فضای بزرگ ایجاد کرده و الگو های کاربری خاصی را به نمایش بگذارد. حتی یک عنصر منفرد قادر است از طریق فرم – اندازه و شکل خود فضای اطراف را تحت الشعاع قرار داده و حوزه فضایی را نظم بخشد. همچنین نور و الگو های تاریک و روشن ان باعث می شود تا قسمتی از فضا جلب نظر کرده و در عوض از اهمیت سایر قسمت ها کاسته شود ودر نتیجه فضا از این طریق تقسیم یندی می شود. بنا بر این با افزایش عناصر یک طرح روابط فضایی نیز تنوع می یابند. این عناصر درون مجموعه ها و دسته هایی قرار می گیرند که هر کدام نه تنها فضا را اشغال می کنند. بلکه بیانگر یا مشخص کننده فرم فضایی نیز هستند. در نهایت شکل گیری فضا به نحوهء استفاده ما از ان فضا بستگی قاطع دارد. ماهیت فعالیت های ما و نحوه انجام ان ها بر طرح و نظم و سازمان دهی فضای داخلی تاثیر می گذارد.
( مبحث فرم _ شکل_طرح _ خطوط _نقش و حجم ها )
بافت و فرم مهم ترین نقش را در دکوراسیون بر عهده دارند. انتخاب بافت و فرم با توجه به سبک معماری و محدودیت های محیطی و همچنین اولویت های شخصی خواهد بود. فرم ها میتوانند نگاه ما را به مقولهء تناسب دگرگون کنند و بدین وسیله خواهیم توانست فرم مناسب را برای افزایش فضا انتخاب کنیم.
کاربرد رنگ ها، نقش ها و بافت های مشابه انچه در طبیعت وجود دارد. طراحی را جهت داده و زیبایی می افریند. تنوع و گوناگونی به فضای زندگی انرژی می بخشد. بهترین راه های ایجاد تنوع در فضا به کارگیری طرح ها و نقش هاست.
استفاده هوشمندانه و حساب شده از طرح ها و نقش ها نه تنها می تواند عاملی باز دارنده از سادگی در فضا نباشد بلکه اگر به جا و به اندازه استفاده شوند محیطی جذاب و ساده برای ساکنین فراهم خواهند کرد. اصولا وجود طرح ها و نقش هایی که از خط های راست، شکسته ، و کج و منحنی به دست می ایند در فضاهای داخلی به ایجاد یا تحریک احساسات و عواطف متفاوت و در نهایت به برداشت های متنوع از فضا منجر می شوند. برای نمونه طرح هایی با خطوط منحنی ، محیط را لطیف تر و رمانتیک تر یا کمی زنانه تر جلوه میدهد. در صورتی که طرح هایی با خطوط شکسته و مورب ، هیجان و تحرک بیشتر در محیط ایجاد کرده و محیط را مردانه تر جلوه گر می دهند. نکته مهم ان است که نه تنها نقش ها را روی پارچه ها و پوشش های دیگر می توان دید بلکه شکل چیزها و مبلمان و دیگر عنصر ها مانند تزیینات و المان ها و حتی حالت چیدمان نیز شکل و نقشی دارد که در نگاه کلی بر محیط تاثیر گذار است. پس باید دقت نمود تا هم خوانی لازم بین فرم اشیاء و نیز پوشش سطوح حفظ شود.
طرح های ساده: طرح هایی هستند که بیشتر مردم به ا دلبستگی دارند و می توانند برای خانه ها و فضاهای خود اماده کنند. بیشتر طرح های ساده از فرم های هندسی پیروی می کنند و حال و هوای سنتی به خود می گیرند. مردم با انها اشننا هستند و به خوبی ریزه کاری های ان را درک می کنند.
نقطه کانونی در طراحی: جهت جبران کاستی ها یا هر عیب و نقص موجود در فضا و یا ایجاد جلوه خاص جهت انحراف بیننده و یا تاکید بر ان در فضا تعیین و طراحی میشود.به راحتی می توان با استفاده از یک نور پردازی اصولی هر المان یا عنصری را در جایگاه نقطه کانونی قرار داد.
فرم ها _ نگاره ها و ارایه ها: دو خاستگاه دارند: اولا سرچشمه طبیعی و ارگانیک دارند مانند ارایه های جانداران ،حیوانات، وگیاهان،و در کل طبیعت که در فرهنگ ایران باستان نیز ارایه های گیاهی و جانوری از پایه های مهم نگار گری به ویژه در فرش بودند. و ثانیا سرچشمه بی جان و ذهنی و تخیلی داشتند مانند هندسه و شکل و حجم های هندسی و ارایه های انتزاعی.
اکسسوری ها (لوازم جانبی_تزیینی کوچک و دکوراتیو): عناصری کوچک اما بسیار مهم در طراحی داخلی مانند کوسن ها
نکات:
1): اتاق نوزاد باید طرح هایی چون خط ها و شکل های هندسی ساده در کنار شکل های کارتونی و فانتزی داشته باشد.این ها همه می توانند بر پیشرفت دید و تشخیص و هوشیاری نوزاد ماثر باشند. الگوهای خط های منظم و نامنظم و هم چنین شکل های هندسی گوناگون نیز از گزینه های زیبا و خنثی هستند.
2): نقش و نگارها باید بر اساس اندازه و تناسب اتاق انتخاب نمود. اصولا نقش های درشت تر برای فضای بزرگتر و نقش های ریزتر برای محیط های کوچکتر مناسب است. گاه طرح ها و نقش های بزرگ در فضاهای کوچک حس عظمت و بزرگی به فضا میدهد.
3): تکرار نقش ها در نقطه های مختلف اتاق احساسی از پیوستگی و انسجام در یک فضا به دست می دهد. پس هرگز طرحی را که در یک بخشی از دکور اتاق استفاده شده را نباید رها کرد و بهتر است حداقل در یک یا دو جای دیگر با اندازه های متفاوت به کار گرفت.
4): بهتر است همه نقش ها قدرت یکسانی نداشته باشند. بهتر است نقشی که بیشتر مورد علاقه است نقش غالب را داشته باشد و سایر طرح ها در نقش مکمل و حمایت کننده داشته باشند.
5): در زمانی که از طرح ها و نقش های متفاوت در یک فضا استفاده می شود بهتر است که انهارا در سه اندازه درشت،متوسط و ریز انتخاب نمود که تعادلی معنا دار را در فضا جاری نمود.
6): قرار دادن یک وسیله بزرگ (مانند مبلمان) در فضایی کوچک نه زیباست و هم فضا را کوچکتر و فشرده نشان می دهد.
7): داشتن ایده در ذهن قبل از شروع کار و رعایت هارمونی در طرح ، تیجه کار را کامل و چشم گیر نشان خواهد داد.
8): بهتر است در یک فضای خانگی از خطوط افقی بیشتر از خطوط عمودی استفاده نمود چرا که خطوط افقی حس ارامش و راحتی را در فضا القا می کنند.
9): عددها در زندگی ما نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. در دکوراسیون عدد 3 عدد مهمی است. در یک فضا می توان تا سه سبک را داشته باشیم. همچنین استفاده بیشتر از سه نقش، یا سه رنگ در فضا مناسب نیست.
10): در دکوراسیون نسبت 2 به 3 نسبت طلایی است. بهتر است بین اجزای مبلمان این نسبت رعایت شود. مثلا: میز جلو مبلی بهتر است که طولش یک و نیم برابر عرضش باشد. همچنین اگر کاناپه ایی طولش یک و نیم متر است ،بهتر است تابلوی بالای ان طولش یک متر باشد.
11): رعایت تعادل ،طراحی فضا را کمال می بخشد. هر جسمی علاوه بر وزن واقعی اش، از لحاظ دیداری نیز وزنی دارد. برای انتخاب هر عنصر مانند رنگ یا مبلمان با این نکته باید توجه کرد که وزن بصری ان چگونه است و نحوه قرار گیری و توزیع ان در فضا چگونه خواهد بود. اشیاء سنگین و سبک به لحاظ دیداری را در اطراف اتاق باید به نحوی توزیع کرد که فضا دچار سنگینی و فقدان تعادل نشود.
12): ایجاد و خلق نقطه کانونی در فضا باعث ایجاد تعادل بصری و چشمگیر در فضا می شود. این نقطه کانونی می تواند یک شومینه، یک دیوار خاص، یا خود مبلمان باشد.
13): اندازه وسایل را باید متناسب با مقیاس اتاق و ارتفاع ان انتخاب نمود چرا که وسایل بزرگ فضا را کوچکتر نشان می دهند.
14): کاغذ دیواری های طرح دار گزینه ای مناسب جهت فضاهای باریک و بلند مانند ورودی ها می باشند چرا که عرض فضا را بیشتر می کنند و از تمرکز افراد بر روی ارتفاع می کاهند.
15): یکی از تکنیک های بزرگ و کوچک نشان دادن یک فضا استفاده از خطوط عمودی و افقی است. خطوط ساده وهندسی بیشترین کاربرد را در طراحی مدرن و معاصر دارند.
16): معمولا عدد های فرد(3_7) جهت چیدمان مبلمان و وسایل منایب می باشند و مبلمان باید با هم هماهنگ و سازگار باشند تا حس بصری خوبی را القا کنند.
17): اشکال هندسی مانند مربع ،خطوط صاف و موازی ولبه دار ، تفاوت و کنتراست در رنگ ، سادگی و راحتی از شاخصه های سبک مدرن و اسپرت می باشد. در سبک مدرن بر خلاف کلاسیک، کمترین جزییات و انحنا ها و نقش و نگاره ها دیده می شود.
18): عناصر عمودی مانند تابلو ها و غیره سبب هدایت چشم به سمت بالا می شوند و باعث باشکوه تر شدن خانه های کوچک می شوند. در این خانه ها الگو هایی با مقیای بزرگ و رنگ های تند و سیر مناسب نمی باشند.
19): یک دکوراسیون خوب و ایده ال، چیزی بیش از خلق جلوه ای زیبا برای فضاهای مختلف و ترجمه ایده های افراد به سبک هاست. در دکوراسیون خوب و کامل، طیف وسیعی از جزییات، خطوط،تعادل؛رنگ،بافت،نور و عناصر مهماری به طرز اصولی کنار هم گنجانده شده است. نکته مهم در طراحی، ایجاد هارمونی و هماهنگی میان اجزای محیط و اجزایی است که به فضا اضافه شده اند. اولین نکته توجه به ترکیب بندی فرم ها و رنگ هاست.
20): پرده های مدرن پرده هایی هستند که چین های منظم و عمودی دارند با کمترین حجم و مانور و بدون شکل خاص با پارچه هایی ساده و دارای طرح های هندسی.
21): حرکت نرم وسیال خطوط منحنی روی دیوار ناخود اگاه چشم را از یک گوشه دیوار به سمت دیگر هدایت می کند.
22): هر فضایی کاربردی دارد. پس میتوان با استفاده از عناصر و الما ن هایی که به این کاربرد اشاره دارند علاوه بر پیام رسانی بصری بر جذابیت و زیبایی ان فضا نیز افزود.
23): یکی از مواردی که باعث ایجاد دلزدگی و خستگی افراد از خانه و فضا می شود فقدان اصول طراحی داخلی متناسب با ان فضا است. علم طراحی: ایجاد ، شادی ،بهره وری،ارامش،و در کل ایجاد شرایط ایده ال زندگی و کار در فضا هاست.
